Gemeente Amsterdam

Commissie Omgevingskwaliteit De Schoonheid van Amsterdam

Welstandsgegevens voor dit adres

Pieter de Hoochstraat 59 1071ED Amsterdam
 
Zaaknummer: Z2020-Z055748
Aanvraagnummer: 5457421
Advies aan: Gemeente Amsterdam
 
CRK welstand - Z2020-Z055748-011 - Conceptaanvraag Nieuwbouw
Behandeld: 20-10-2021 door Commissie 2B

Akkoord op hoofdlijnen
Het plan voor gebouw C ligt voor om de ontwerpstappen naar aanleiding van het vorige advies in de conceptfase te bespreken en van een advies te voorzien. . De commissie is op hoofdlijnen akkoord met de voorgestelde volumes en de architectonische uitwerking. . Voor de definitieve aanvraag geeft de commissie de volgende aandachtspunten mee:
- de voorgestelde dakrand oogt nog wat schraal in relatie tot de dakvorm van de andere gebouwdelen en mist met name op de hoek expressie;
- er zit nog onbalans in het kozijnontwerp; de afwisseling met twee type kozijnindelingen is voorstelbaar maar het ritme is niet in overeenstemming met de heldere ritmiek van het gevelontwerp;
- de hoofdentree is beter geaccentueerd, alleen de golvende verbreding van de metselwerkband verhoudt zich moeilijk in de beeldtaal van het gevelontwerp en leidt onbedoeld tot een benadrukking van de hoek;
- installaties dienen inpandig te worden gerealiseerd en zijn integraal onderdeel van het ontwerp (plaatsen van losse luchtbehandelingskasten op het dak is niet toegestaan);
- het gevelontwerp met sculpturaal metselwerk vraagt om een ambachtelijke en hoogwaardige uitwerking en uitvoering en zal in de definitieve aanvraag moeten overtuigen in de maakbaarheid.
CRK welstand - Z2020-Z055748-009 - Conceptaanvraag Nieuwbouw
Behandeld: 29-09-2021 door Commissie 2B

Akkoord op hoofdlijnen
Alleen het plan voor gebouw C ligt voor. Het ontwerp is ten opzichte van de laatste behandeling op 26-05-2021 ingrijpend veranderd. Vanuit een grondig analyse van hoekoplossingen en gevelarchitectuur in de omgeving van het lyceum is een gevelcompositie ontstaan die meer in evenwicht is en beter aansluit op de omgeving. Het ontwerp is kansrijk, maar zal in de cohesie met de gebouwdelen A, B, D beter moeten worden uitgewerkt om te komen tot een overtuigend ensemble. De commissie adviseert met name te kijken naar de articulering van de daklaag of dakrand van het gebouw. Zowel de nieuwbouw voor gebouwdeel A als de monumentale gebouwdelen hebben een expressieve beëindiging in de vorm van de dakrand of kap. De scherpe beëindiging van het metselwerk in het voorliggende ontwerp oogt wat abrupt en niet in balans met de rijke expressie van de gevels. Ook het ontwerp voor de kozijnen kan worden ingezet om aan te sluiten bij de rest van het ensemble, met name in de aansluiting op de nieuwbouw van gebouwdeel A. Daarnaast sluit de voorgestelde kozijnindeling onvoldoende aan bij de grote schaal van de gevelopeningen en is onvoldoende passend bij de uitstraling van een onderwijsgebouw (refereert nu naar een omgekeerd woningkozijn).

Verder geeft de commissie de volgende aandachtspunten mee:
- het dichtzetten van de gevelopeningen aan de straatzijde doet afbreuk aan het gevelontwerp en leidt op deze positie tot een te gesloten uitstraling van de gevel;
- hoogwaardige vormgeving en materialisatie voor de invulling van de gevelopeningen rondom de kozijnen is van belang waarbij zonwering integraal onderdeel zal moeten zijn van het ontwerp;
- de functie van de gele metselwerkbanden in de gevelcompositie is niet duidelijk;
- transparantie van het glas op de hoek is zeer belangrijk in de beoogde wisselwerking tussen het gebouw en de openbare ruimte (dus geen zonwering of zonwerend glas);
- de hoofdentree manifesteert zich nog onvoldoende en zal steviger moeten worden aangezet door deze rijker vorm te geven en meer te benadrukken;
- installaties moeten volgens het beleid integraal onderdeel uitmaken van het ontwerp en zullen in de verdere uitwerking moeten worden meegenomen.
CRK welstand - Z2020-Z055748-008 - Conceptaanvraag Nieuwbouw
Behandeld: 26-05-2021 door Commissie 2B

Niet akkoord
Er ligt een gewijzigd plan. Voor de gevels van gebouw A is nu sprake van een evenwichtig ontwerp. Met een zorgvuldige en hoogwaardige uitwerking is het plan kansrijk in een definitieve vergunningsaanvraag.
Het aangepaste ontwerp voor gebouw C leidt nog onvoldoende tot een harmonisch geheel dat in de opzet en detaillering een relatie legt met de monumentale gebouwdelen en de omgeving. De nieuwbouw oogt nog steeds grootschalig en onevenwichtig. De commissie verwijst naar de opmerkingen uit het vorige advies. Een overtuigende visie voor dit gebouw met een dergelijke, representatieve functie op een zeer prominente positie in de stad, wordt node gemist.

De commissie adviseert het ontwerp voor dit gebouwdeel grondig te herzien, waarbij met name een expressieve, grote ronding wellicht niet het vertrekpunt zou hoeven zijn.
CRK welstand - Z2020-Z055748-006 - Conceptaanvraag Wijzigen bestaand gebouw
Behandeld: 06-05-2021 door Commissie 2B

Niet akkoord
Er ligt een gewijzigd plan. Het ontwerp van gebouw A verhoudt zich nu beter tot de schaal van de 19de-eeuwse woonstraat. De verticale opdeling van de gevel met metselwerkpenanten sluit aan bij de geleding van de monumentale gebouwdelen en het ontwerp van de horizontale raampartijen is verfijnder. In het strakke ritme van gelijke geveldelen valt de afwijkende maat van het middendeel en het deel ter plaatse van de fietsentree uit de toon. Met name door de afwijkende maat van dit laatste geveldeel oogt de gevel uit balans. Daarnaast ontbreekt een stevige muurpenant naast de fietsentree als heldere beëindiging van het gebouw. De commissie adviseert hierop door te ontwerpen om te komen tot een meer evenwichtig beeld. Het ontwerp is verder op hoofdlijnen voorstelbaar. In de uitwerking zal aandacht moeten worden besteed aan verdere verfijning door de afwisseling van metselwerkverbanden en mogelijk afwisseling in kleur van de gevelsteen. De aangepaste gevelopening voor de fietsentree is een verbetering.

Het ontwerp van gebouw C is nog van onvoldoende kwaliteit. Ook hier is sprake van een verticale opdeling van de gevel met metselwerkpenanten die aansluit bij de geleding van de monumentale gebouwdelen. Deze hoofdopzet is goed voorstelbaar. Het ontwerp oogt echter door de verdere uitwerking te grootschalig en erg onevenwichtig. Dit komt met name door de grove maat van de verticale gevelopeningen op de begane grond, de hoge borstweringen tussen begane grond en eerste verdieping, de verspringing van de raamstroken aan de Ruysdaelstraat en de brede muurpenant eveneens aan de Ruysdaelstraat. Finesse wordt nog steeds gemist. De begane grond gaat bovendien geen relatie aan met de bovenbouw. En hoewel het ontwerpuitgangspunt een asymmetrische opzet van het gebouw is, geeft de prominente, ronde kop op de hoek de nadrukkelijke verwachting van een symmetrische opzet. Hierdoor ontstaat er onbalans in het beeld.

De aanpassing van de entree naar het binnenterrein met hekwerk en gevelopeningen in de begeleidende wand is een sterke verbetering.

De voorgestelde aansluitingen (zgn. connectoren) op de monumentale gebouwdelen zijn kansrijk. Voor gebouwdeel B geldt dat voor variant 2, waarin sprake is van ondergeschiktheid door de terugliggende vliesgevel aan de Pieter de Hoochstraat. Voor gebouwdeel C geldt dat voor variant 1, waarin de ruimte verblijfskwaliteit heeft gekregen en een overtuigend onderdeel wordt van het complex.

De commissie komt tot de eindconclusie dat zij gezien de zorg voor het ontwerp van gebouw C blijft bij een negatief advies op het totaalplan
CRK monumenten - Z2020-Z055748-007 - Conceptaanvraag Gemeentelijk monument
Behandeld: 06-05-2021 door Commissie 2B

Akkoord op hoofdlijnen
De voorgestelde aansluitingen (zgn. connectoren) op de monumentale gebouwdelen zijn kansrijk. Voor gebouwdeel B geldt dat voor variant 2, waarin sprake is van ondergeschiktheid door de terugliggende vliesgevel aan de Pieter de Hoochstraat. Voor gebouwdeel C geldt dat voor variant 1, waarin de ruimte verblijfskwaliteit heeft gekregen en een overtuigend onderdeel wordt van het complex.
Hoe de glazen wanden en daken aansluiten op het monument met minimale fysieke aantasting zal in de verdere uitwerking moeten overtuigen. De commissie vraagt verder aandacht voor de volgende punten:
Connector B
- het herstel van historische gevel (inclusief ramen) buiten de glazen connector zal verder moeten worden uitgewerkt; binnen de glazen connector is een voorzetwand denkbaar. Van belang is de oorspronkelijke profilering van de entree hierin op te nemen;
Connector D
- de positie van de doorbraken ter plaatse van de historische ramen blijkt gezien de routing van het gebouw het meest wenselijk, maar zal in een zorgvuldige detaillering van de kozijnen verder moeten overtuigen;
- de trap en het bordes van de bestaande entree moet zorgvuldig worden ingepast waarbij de balustraden worden hergebruikt;
- de plateaulift naast de entree moet zo minimaal mogelijk worden vormgeven.
CRK welstand - Z2020-Z055748-004 - Conceptaanvraag Nieuwbouw
Behandeld: 03-03-2021 door Commissie 2B

Niet akkoord
Er wordt een gewijzigd plan voorgelegd voor de MLA schoolgebouwen. In het gevelontwerp van gebouw C is meer rust aangebracht. In gebouw A is de entree naar de ondergrondse fietsenstalling verbeterd door de toepassing van ramen. Het materialenpalet sluit door de introductie van baksteen meer aan op de omgeving. Desalniettemin vormt de nieuwbouw nog steeds een groot contrast met de omgeving en roept veel vragen op. De beoogde aansluiting bij de Amsterdamse Schoolstijl komt onvoldoende naar voren in het gevelontwerp. Het samenspel van volumes en vlakken mist de finesse en rijke uitstraling die zo kenmerkend is voor deze architectuurstijl. De commissie blijft daarom op hoofdlijnen bij het vorige advies. De vraag rijst nu of een moderne interpretatie van deze architectuurstijl zich laat verenigen met het programma van eisen voor de school. Daarnaast ontbreekt in het voorliggende ontwerp de samenhang met de monumentale gebouwdelen. Het fysiek koppelen van alle gebouwdelen tot één verbindend onderwijscomplex vraagt om een duidelijke ontwerpvisie. Deze is nu nog niet overtuigend.

Ingezoomd op het ontwerp voor gebouw C stelt de commissie dat het voorgenomen uitgangspunt voor een expressieve hoek met een rustige indeling van de straatgevels op deze manier niet uit de verf komt. De juiste hiërachie tussen expressie en rust ontbreekt. Hoe wordt omgegaan met zonwering zal belangrijk zijn voor het laten slagen van deze expressieve glazen pui op het zuidoosten.
Het realiseren van een poort ter plaatse van de entree naar het binnengebied is vanuit welstandsoogpunt voorstelbaar, maar zal een integraal onderdeel van het gebouwontwerp moeten vormen zodat er samenhang in de straatwand ontstaat. In de voorgestelde opzet oogt de poort te veel als een zelfstandig element. De toegang naar het binnengebied wordt daarnaast nog gedomineerd door gesloten wanden.

Gebouw A verhoudt zich nog onvoldoende tot de schaal van de 19de-eeuwse woonstraat. De afmeting van de gevelopening ten behoeve van de fietsentree is uit verhouding en gaat geen relatie aan om het gevelontwerp.

Ten aanzien van de aansluiting op de monumentale kopgevels middels een glazen tussen lid, is een verbetering zichtbaar. De glazen wand bij gebouw B is rechtgezet en het ronde trappenhuis bij gebouw D staat op grotere afstand tot het monumentale gebouw. De uitwerking van de aansluiting op de monumentale kopgevels is nog steeds onvoldoende inzichtelijk. De plaatselijke aanheling van de gevel van gebouw B met wit stucwerk doorbreekt de samenhang in de gevel.

Aandachtspunt
Het gewijzigde plan is nog niet voorzien van een ruimtelijk advies. Mogelijk is het plan strijdig met het ruimtelijk beleid.
CRK monumenten - Z2020-Z055748-005 - Conceptaanvraag Gemeentelijk monument
Behandeld: 03-03-2021 door Commissie 2B

Aanhouden
De uitwerking van de aansluiting op de monumentale kopgevels is nog steeds onvoldoende inzichtelijk (fysiek aansluiting, doorbraken, behoud van oorspronkelijke elementen in de gevel zoals vensters en deuren) en kan niet volledig worden beoordeeld. De historische opzet, bestaande situatie en voorgestelde situatie in gevelaanzicht zal aangeleverd moeten worden. De stelling dat de kopgevel van gebouw D geen monumentale waarden vertegenwoordigt, is onjuist. De plaatselijke aanheling van de gevel van gebouw B met wit stucwerk doorbreekt de samenhang in de gevel.
CRK monumenten - Z2020-Z055748-003 - Conceptaanvraag Gemeentelijk monument
Behandeld: 20-01-2021 door Commissie 2B

Niet akkoord
Aanleiding
De gebouwen van het Montessori Lyceum Amsterdam aan de Pieter de Hoochstraat (gebouw A) en aan de Ruysdaelstraat (gebouw C) worden vervangen door nieuwbouw. De gebouwen zijn in matige staat en sluiten onvoldoende aan op de gewenste leeromgeving van het Montessori onderwijs. De gebouwen aan de Nicolaas Maesstraat (gebouw B) en aan de Hobbemakade (gebouw D) zijn gemeentelijke monumenten. De nieuwbouw sluit hierop aan om zo een rondgang te kunnen realiseren. Doel is te komen tot een bruikbaar en duurzaam onderwijscomplex, waarbij de vergroening van het bestaande binnenterrein een belangrijk onderdeel is.
Het voorgenomen plan (inclusief de renovatie van het interieur in de monumentale gebouwdelen) is in september 2020 behandeld in de Integrale Commissie van de CRK. De commissie heeft de hoofduitgangspunten onderschreven, maar heeft aandacht gevraagd voor de architectonische uitwerking in relatie tot de omgeving en de omgang met de monumentale onderdelen.
De renovatie van het interieur is geen onderdeel van de voorliggende conceptaanvraag
De centrale vraag is of de aansluiting van de nieuwbouw op de monumentale gebouwen acceptabele gevolgen heeft voor de monumentale waarde.
Kader
Beleidskader toetsing ingrepen en/of herstel van Monumenten 2016
Status: Gemeentelijk monument
Conclusie
De doorbraken en aansluitingen van de nieuwbouw op de monumentale onderdelen van het complex respecteren nog onvoldoende de monumentale waarden.
Onderbouwing
De schuin geplaatste glazen wand bij gebouw B en het ronde trappenhuis bij gebouw D ontnemen te veel het zicht op het monument. De doorbraken op de verdieping bij gebouw B zijn onvoldoende beargumenteerd vanuit de monumentale waarde van de gevel. De commissie is niet overtuigd dat de doorbraken op deze positie het meest wenselijk zijn.
Aandachtspunt
Van belang is om de bestaande en nieuwe toestand van de gevels inzichtelijk te maken, waarbij duidelijk wordt welke delen nog oorspronkelijk zijn.
CRK welstand - Z2020-Z055748-002 - Conceptaanvraag Wijzigen bestaand gebouw
Behandeld: 20-01-2021 door Commissie 2B

Niet akkoord
Advies Commissie IIB 20 01 2021
Aanleiding
De gebouwen van het Montessori Lyceum Amsterdam aan de Pieter de Hoochstraat (gebouw A) en aan de Ruysdaelstraat (gebouw C) worden vervangen door nieuwbouw. De gebouwen zijn in matige staat en sluiten onvoldoende aan op de gewenste leeromgeving van het Montessori onderwijs. De gebouwen aan de Nicolaas Maesstraat (gebouw B) en aan de Hobbemakade (gebouw D) zijn gemeentelijke monumenten. De nieuwbouw sluit hierop aan om zo een rondgang te kunnen realiseren. Doel is te komen tot een bruikbaar en duurzaam onderwijscomplex, waarbij de vergroening van het bestaande binnenterrein een belangrijk onderdeel is.
Het voorgenomen plan (inclusief de renovatie van het interieur in de monumentale gebouwdelen) is in september 2020 behandeld in de Integrale Commissie van de CRK. De commissie heeft de hoofduitgangspunten onderschreven, maar heeft aandacht gevraagd voor de architectonische uitwerking in relatie tot de omgeving en de omgang met de monumentale onderdelen.
De renovatie van het interieur is geen onderdeel van de voorliggende conceptaanvraag
De centrale vraag is of de nieuwbouw van voldoende architectonische kwaliteit is en past in de omgeving.
Kader
Nota: De Schoonheid van Amsterdam 2016
Ruimtelijk systeem: 19de-eeuwse Ring (3), Gedecoreerde Blokbebouwing (3B)
Gebied: Concertgebouwbuurt (0324)
Waardering: gebouw A en C geen ordewaardering, gebouw B en D orde 1
Welstandsniveau: bijzonder
Monument: Ja, gebouw B en D gemeentelijk monument
Conclusie
De nieuwbouw staat in groot contrast met de omgeving en sluit ongelukkig aan op de monumentale gebouwen. De gevels missen de verfijning en de verticale accenten die passend zijn bij de gekozen architectuur van de Amsterdamse School.
Onderbouwing
De nieuwbouw vormt op te veel onderdelen een contrast met de omgeving; in hoofdvorm, in de verhouding tussen open en gesloten geveldelen, in de nadrukkelijk horizontale gevelopbouw en in het materiaal voor de gevel. De commissie constateert dat er onvoldoende is gedaan met de opmerkingen van de Integrale Commissie.
Hoewel de kavel onderdeel is van het ruimtelijk systeem van de 19de-eeuwse ring is het gekozen uitgangspunt om in architectuur aan te sluiten bij de Amsterdamse Schoolstijl. Dat uitgangspunt is zeker denkbaar. Met name aan de Ruysdaelstraat is een groot aantal gebouwen in deze architectuurstijl gebouwd. Het voorliggende ontwerp is alleen niet overtuigend uitgewerkt.
Een belangrijk kenmerk van deze bouwperiode is de sterke relatie met de stedenbouwkundige structuur. Gebouwen zijn vaak in samenhang met het bouwblok ontworpen, waarin bijzondere markeringen zorgen voor een hiërarchische structuur (poorten, torens, accenten in de gevel).
De nieuwbouw aan de Ruysdaelstraat verzelfstandigt zich juist, waardoor de beoogde poortwerking met het gebouw aan de overzijde van de straat niet opgaat. Daarnaast ontbreekt de finesse in het gevelontwerp van subtiele rondingen, verticale accenten, rijke detaillering. De toepassing van witgeglazuurde tegels in de gevel staat in zeer groot contrast met de omgeving. De commissie ziet wel de kwaliteit van het grote raam op de hoek met doorkijk naar de aula, het publieke hart van de school.
Het sterk horizontaal gelede gebouw (bouw A) is niet passend in de Pieter de Hoochstraat. Deze woonstraat wordt gedomineerd door verticale gelede 19d-eeuwse panden. De uitstraling van één groot volume doet geen recht aan het karakter van deze straat.
Daarnaast vraagt de commissie aandacht voor de entrees. Zowel de entree vanaf de Ruysdaelstraat als de entree vanaf de Pieter de Hoochstraat naar de ondergrondse fietsenstalling worden begeleid door blinde muren. Dit komt de beleving en het gevoel van sociale veiligheid niet ten goede.
De aansluiting van de nieuwbouw op de monumentale bouwdelen gezien vanuit het binnenterrein is ongelukkig; de schuin geplaatste glazen wand bij gebouw B en het ronde trappenhuis bij gebouw D ontnemen te veel het zicht op het monument.

Adres

Amsterdam Pieter de Hoochstraat 59

Criteria zoeken

Adviezen zoeken