Gemeente Amsterdam

Commissie Omgevingskwaliteit De Schoonheid van Amsterdam

Welstandsgegevens voor dit adres

Jan van Galenstraat 4
 
Zaaknummer: WABO-2018-005551
Aanvraagnummer: OLO 3636567
Advies aan: Stadsdeel West
 
advies CWM monument - WABO-2018-005551-003 - Aanvraag vergunning - Rijksmonument
Behandeld: 13-11-2019 door CWM Commissie II A

Akkoord onder voorwaarden
In het advies van 9 oktober jl. was er in de stukken nog onvoldoende borging met betrekking tot het behoud van de hoge monumentale waarden van het gebouw. De aanpassingen in de aanpak zijn in overleg met Monumenten en Archeologie tot stand gekomen en de commissie neemt het advies over. De aanpak van de restauratie van de Centrale Markthal is akkoord indien voldaan wordt aan de volgende voorwaarden:
- metselwerk herstel: er worden proefvlakken opgezet binnen een proeftravee van de binnen- en buitengevels en ter beoordeling voorgelegd aan MenA;
- dilataties en verankering: hier worden eerst proefstukken opgezet ter beoordeling van MenA. Vooral de uitstraling van de kit is van belang. Mocht blijken dat een goede afdichting esthetisch niet het gewenste resultaat oplevert, dan dient een andere wijze van dilateren te worden onderzocht en ontwikkeld;
- betonherstel: er worden proefvlakken opgezet ter beoordeling van MenA. De uitstraling van de laag dient gelijk te zijn aan die van een betonnen (cement)uiterlijk. De nieuwe laag mag geen ruwe, korrelige structuur krijgen. Er wordt nu afgezien van een hydrofobeerlaag op dit onderdeel;
- herstel en vervangen van stalen vensters: er is een classificatie van de gebreken en het herstel opgegeven met inachtneming van de volgende factoren: de plaats van corrosie, de mate van corrosie en de methode van herstel. In het werk lassen is alleen mogelijk indien de stalen raamconstructies vrij blijven van de betonnen en metselwerkconstructies, bijvoorbeeld de tussenstijlen en dorpels. Losse onderdelen zullen uitgenomen worden en in de werkplaats worden gerepareerd en geconserveerd. Indien de ventsters niet onder de hierboven genoemde voorwaarden kunnen worden hersteld dan worden de vensters uit de gevels verwijderd en ook in de werkplaats hersteld en geconserveerd. In beginsel wordt er van uitgegaan dat de profielen te verkrijgen zijn zoals bestaand of samengesteld geleverd kunnen worden. Zo niet dan moet de restauratiewijze nader worden afgestemd met MenA;
- kleurhistorisch onderzoek: er komt een nader kleurenonderzoek en de te bepalen kleuren worden ter beoordeling voorgelegd aan MenA.
- nieuwe kozijnen en deuren: de uitwerkingen in de vorm van details dienen nog ter beoordeling te worden voorgelegd. Daarbij wordt verzocht de oorspronkelijke en nieuwe detaillering inclusief bouwkundige aansluitingen uit te werken en deze te voorzien van volledige maatvoering;
- het verwijderen van kozijnen en diverse andere onderdelen aan gevels en in het interieur wordt vooraf voorgelegd aan MenA. Pas na goedkeuring kunnen deze worden verwijderd.

De voorgestelde aanpak voor het reinigen van metselwerk, de bimsbetonelementen, het herstel van keramische elementen, de paternosterliften, de machinekamers, de schakelkasten, de historische roldeuren en de hijsconstructie is akkoord. Er wordt afgezien van het hydrofoberen van de pleisterlagen en het afbranden van verflagen van bestaande kozijnen. Ook dat is akkoord.
advies CWM welstand - WABO-2018-005551-004 - Aanvraag vergunning - Wijzigen bestaand gebouw
Behandeld: 13-11-2019 door CWM Commissie II A

Akkoord onder voorwaarden
In het advies van 9 oktober jl. was er in de stukken nog onvoldoende borging met betrekking tot het behoud van de hoge monumentale waarden van het gebouw. De aanpassingen in de aanpak zijn in overleg met Monumenten en Archeologie tot stand gekomen en de commissie neemt het advies over. De aanpak van de restauratie van de Centrale Markthal is akkoord indien voldaan wordt aan de volgende voorwaarden:
- metselwerk herstel: er worden proefvlakken opgezet binnen een proeftravee van de binnen- en buitengevels en ter beoordeling voorgelegd aan MenA;
- dilataties en verankering: hier worden eerst proefstukken opgezet ter beoordeling van MenA. Vooral de uitstraling van de kit is van belang. Mocht blijken dat een goede afdichting esthetisch niet het gewenste resultaat oplevert, dan dient een andere wijze van dilateren te worden onderzocht en ontwikkeld;
- betonherstel: er worden proefvlakken opgezet ter beoordeling van MenA. De uitstraling van de laag dient gelijk te zijn aan die van een betonnen (cement)uiterlijk. De nieuwe laag mag geen ruwe, korrelige structuur krijgen. Er wordt nu afgezien van een hydrofobeerlaag op dit onderdeel;
- herstel en vervangen van stalen vensters: er is een classificatie van de gebreken en het herstel opgegeven met inachtneming van de volgende factoren: de plaats van corrosie, de mate van corrosie en de methode van herstel. In het werk lassen is alleen mogelijk indien de stalen raamconstructies vrij blijven van de betonnen en metselwerkconstructies, bijvoorbeeld de tussenstijlen en dorpels. Losse onderdelen zullen uitgenomen worden en in de werkplaats worden gerepareerd en geconserveerd. Indien de ventsters niet onder de hierboven genoemde voorwaarden kunnen worden hersteld dan worden de vensters uit de gevels verwijderd en ook in de werkplaats hersteld en geconserveerd. In beginsel wordt er van uitgegaan dat de profielen te verkrijgen zijn zoals bestaand of samengesteld geleverd kunnen worden. Zo niet dan moet de restauratiewijze nader worden afgestemd met MenA;
- kleurhistorisch onderzoek: er komt een nader kleurenonderzoek en de te bepalen kleuren worden ter beoordeling voorgelegd aan MenA.
- nieuwe kozijnen en deuren: de uitwerkingen in de vorm van details dienen nog ter beoordeling te worden voorgelegd. Daarbij wordt verzocht de oorspronkelijke en nieuwe detaillering inclusief bouwkundige aansluitingen uit te werken en deze te voorzien van volledige maatvoering;
- het verwijderen van kozijnen en diverse andere onderdelen aan gevels en in het interieur wordt vooraf voorgelegd aan MenA. Pas na goedkeuring kunnen deze worden verwijderd.

De voorgestelde aanpak voor het reinigen van metselwerk, de bimsbetonelementen, het herstel van keramische elementen, de paternosterliften, de machinekamers, de schakelkasten, de historische roldeuren en de hijsconstructie is akkoord. Er wordt afgezien van het hydrofoberen van de pleisterlagen en het afbranden van verflagen van bestaande kozijnen. Ook dat is akkoord.
advies CWM monument - WABO-2018-005551-001 - Aanvraag vergunning - Rijksmonument
Behandeld: 09-10-2019 door CWM Commissie II B

Aanhouden
De aanvullende gegevens geven meer inzicht in de aanpak van de restauratie van de Centrale Markthal. De commissie ondersteunt de geformuleerde intenties en ambitie zoals die zijn vastgelegd in de restauratievisie. Het advies van Monumenten en Archeologie wordt onderschreven. De commissie concludeert dat op punten de aanpak nog onvoldoende waarborg geeft voor de eindkwaliteit van de restauratie. Illustratief daarvoor is onder meer de aanpak van de beeldbepalende kozijnen en de overhead deuren. Voor een overtuigende aanpak is nader onderzoek nodig, zodat geen fundamentele keuzen omtrent de restauratiewijze tijdens de uitvoering moeten worden gemaakt Geadviseerd wordt om deze laatste punten in overleg met Monumenten en Archeologie nader af te stemmen.
advies CWM welstand - WABO-2018-005551-002 - Aanvraag vergunning - Wijzigen bestaand gebouw
Behandeld: 09-10-2019 door CWM Commissie II B

Aanhouden
De aanvullende gegevens geven meer inzicht in de aanpak van de restauratie van de Centrale Markthal. De commissie ondersteunt de geformuleerde intenties en ambitie zoals die zijn vastgelegd in de restauratievisie. Het advies van Monumenten en Archeologie wordt onderschreven. De commissie concludeert dat op punten de aanpak nog onvoldoende waarborg geeft voor de eindkwaliteit van de restauratie. Illustratief daarvoor is onder meer de aanpak van de beeldbepalende kozijnen en de overhead deuren. Voor een overtuigende aanpak is nader onderzoek nodig, zodat geen fundamentele keuzen omtrent de restauratiewijze tijdens de uitvoering moeten worden gemaakt Geadviseerd wordt om deze laatste punten in overleg met Monumenten en Archeologie nader af te stemmen.
advies CWM welstand - WABO-2018-005551-003 - Aanvraag vergunning - Wijzigen bestaand gebouw
Behandeld: 23-01-2019 door CWM Commissie II A

Aanhouden
Vanuit Monumenten & Archeologie is aangegeven dat de ingediende gegevens nog ontoereikend zijn voor een inhoudelijke beoordeling. Geadviseerd wordt om de gevraagde aanvullende bescheiden eerst met MenA af te stemmen en daarna toe te voegen bij de stukken van de lopende aanvraag.
advies CWM monument - WABO-2018-005551-004 - Aanvraag vergunning - Rijksmonument
Behandeld: 23-01-2019 door CWM Commissie II A

Aanhouden
Vanuit Monumenten & Archeologie is aangegeven dat de ingediende gegevens nog ontoereikend zijn voor een inhoudelijke beoordeling. Geadviseerd wordt om de gevraagde aanvullende bescheiden eerst met MenA af te stemmen en daarna toe te voegen bij de stukken van de lopende aanvraag.
advies CWM welstand - WABO-2018-005551-001 - Aanvraag vergunning - Wijzigen bestaand gebouw
Behandeld: 13-06-2018 door CWM Commissie II A

Aanhouden
Aanleiding
De Centrale Markthal die een bijzondere positie inneemt in het Foodcenter wordt gerestaureerd.
De centrale vraag is of de renovatiewerkzaamheden zich voegen in het beeld van dit monumentale bouwwerk.

Kader
Welstandsnota: De Schoonheid van Amsterdam 2016
Ruimtelijk systeem: Kantoren en bedrijven, Bedrijventerrein (10A)
Gebied: Landlust/Westerkwartier/Food Center (1019)
Waardering: Orde 1 (rijksmonument)
Welstandsniveau: Gewoon

Conclusie
De commissie is bijzonder verheugd dat de plannen voor de restauratie van dit uitzonderlijke gebouw vorm krijgen. Op basis van het ingediende materiaal is nog echter onvoldoende inzichtelijk gemaakt wat het eindbeeld zal zijn. Daarom wordt verzocht om aanvullende informatie aan te leveren voor de beoordeling op welstandsgronden.

Onderbouwing
Het metselwerk wordt op diverse plaatsen hersteld, echter is niet geheel duidelijk om welke plekken het gaat en hoe groot de metselwerkvlakken zijn. Een duidelijke (gebreken-)tekening waarop de vlakken zijn aangegeven zou uitkomst bieden, samen met een beschrijving van de wijze waarop het werk zal worden uitgevoerd. Door de omvang van het gebouw zijn er in het verleden, door thermische uitzettingen, scheuren in het metselwerk ontstaan. Het voorstel is om dilataties te herstellen en enkele nieuwe dilataties aan te brengen. Het gevelmetselwerk is van hoge architectonische kwaliteit, het is niet eenvoudig om min of meer onzichtbaar nieuwe dilataties aan te brengen in het Noors metselverband. Verzocht wordt om te verduidelijken hoe de nieuwe dilataties worden aangebracht en op welke positie in het gevelvlak. Ten aanzien van de betonreparatie zijn er twijfels over het toepassen van kristalcementgraniet. Dit heeft waarschijnlijk onbedoeld een uitstraling die vergelijkbaar is met natuursteen in plaats van het oorspronkelijke beton.
Tegen de noordgevel stonden in het verleden diverse aanbouwen, die hun sporen hebben achtergelaten in deze gevel. In het voorliggende voorstel worden de contouren van deze structuren zichtbaar gehouden door een pleisterlaag op de noordgevel aan te brengen. De commissie acht het leesbaar houden van de historische bouwsporen voorstelbaar.

Noot. Verwezen wordt naar het advies op grond van het monumentenbeleid, waar ook advies is uitgebracht op interieurdelen en de fysieke waarden van dit rijksmonument.
advies CWM monument - WABO-2018-005551-002 - Aanvraag vergunning - Rijksmonument
Behandeld: 13-06-2018 door CWM Commissie II A

Aanhouden
Aanleiding
De Centrale Markthal die een bijzondere positie inneemt in het Foodcenter wordt gerestaureerd.
De centrale vraag is of de hoge monumentale waarden van het gebouw voldoende gerespecteerd worden.

Kader
Beleidskader toetsing ingrepen en/of herstel van Monumenten 2016
Status: rijksmonument

Conclusie
De commissie is bijzonder verheugd dat de restauratieplannen voor dit gebouw vorm krijgen. De markthal is voor Amsterdam en Nederland architectuurhistorisch en cultuurhistorisch een uitzonderlijk gebouw. Er is op onderdelen echter nog onvoldoende inzichtelijk gemaakt wat de omvang van de werkzaamheden is, welke keuzes er op een aantal punten worden gemaakt en wat het eindbeeld van de restauratie is.

Onderbouwing

- Exterieur
Het metselwerk wordt op diverse plaatsen hersteld, echter is niet geheel duidelijk om welke plekken het gaat en hoe groot de metselwerkvlakken zijn. Een duidelijke (gebreken-)tekening waarop de vlakken zijn aangegeven zou uitkomst bieden en ook de wijze waarop het zal worden uitgevoerd. Dit geldt ook voor de andere restauratieve werkzaamheden. Door de omvang van het gebouw zijn er in het verleden, door thermische uitzettingen, scheuren in het metselwerk ontstaan. Het voorstel is om dilataties te herstellen en enkele nieuwe dilataties aan te brengen. Het gevelmetselwerk is van hoge architectonische kwaliteit, het is niet eenvoudig om min of meer onzichtbaar nieuwe dilataties aan te brengen in het Noors metselverband. Is voldoende duidelijk hoe de huidige schadeontwikkeling is en is gebouw nu stabiel? Verzocht wordt om te verduidelijken hoe de nieuwe dilataties worden aangebracht en op welke positie in het gevelvlak. Ten aanzien van de betonreparatie zijn er twijfels over het toepassen van kristalcementgraniet. Het beleid gaat uit van het behoud van de bestaande afwerkingen. Voor het herstel van het beton is een goede werkomschrijving en plan van aanpak noodzakelijk. Deze ontbreekt. Mogelijke bestaande historische afwerkingen, textuur en samenstelling zijn maatgevend voor het plan van aanpak. Het stralen van de bimsbetonplafondplaten met hoge druk wordt ten zeerste afgeraden, aangezien dit tot schade zal leiden. De stalen ramen en daklichten worden in het werk hersteld, gestraald en geschilderd. Met het stralen in het werk worden alleen de zichtzijden behandeld. Juist op de overgang tussen het behandelde oppervlak en het niet behandelde deel zit een kwetsbare overgang waar corrosie kan optreden. Verder is het de vraag of de condities voor de behandeling buiten wel optimaal zijn, zoals het risico van veegroest tussen het stralen en het aanbrengen van de coating. Aangezien deze techniek momenteel een ontwikkeling doormaakt, wordt verzocht om hiervoor aanvullende expertise in te winnen.
Tegen de noordgevel stonden in het verleden diverse aanbouwen, die hebben hun sporen achtergelaten tegen deze gevel. In het voorliggende voorstel worden de contouren van deze structuren zichtbaar gehouden door een pleisterlaag op de noordgevel aan te brengen. De commissie acht het leesbaar houden van de historische bouwsporen voorstelbaar.

- Interieur
Het metselwerk wordt gereinigd. De methode die hier wordt gebruikt is het zogenaamde kalkwassen onder lage druk. De applicatie van een algendoder is mogelijk indien aangetoond wordt dat dit product geen stoffen bevat, zoals zouten en zuren, die het metselwerk kunnen aantasten. Alle beschadigde keramische onderdelen worden hersteld. Hiervan wordt verzocht om bemonstering ter beoordeling aan te leveren. Het verkennend kleuronderzoek is nog incompleet. Een duidelijke conclusie waarbij met onderbouwing staat aangegeven welke kleuren worden toegepast, is niet opgegeven en nog onvoldoende onderbouwd. Het gebouw heeft nog twee paternosterliften. Beide liften zijn in een slechte staat en functioneren niet meer. In een eerdere behandeling door de commissie (9 december 2009) is akkoord gegaan met het feit dat één lift wordt opgegeven en dat deze onderdelen worden gebruikt om de andere lift weer te laten werken. Op de plaats waar de lift verdwijnt, kan een nieuwe moderne lift worden geplaatst. Aan dat eerdere advies wordt vastgehouden. In de machinekamers op de bovenste bouwlaag zitten nog een viertal niet functionerende luchtbehandelingsinstallaties. Bij een vorige planbehandeling is de commissie akkoord gegaan met de beslissing om één installatieruimte te behouden, waarbij de overige onderdelen voor hergebruik behouden dienen te blijven. Veel onderdelen zoals lampen en elektrische schakelkasten maken onderdeel uit van de gebruiksgeschiedenis en blijven behouden. Van welke onderdelen nu verdwijnen en welke worden gerestaureerd is een globaal overzicht gemaakt. Een aantal zaken is nog onduidelijk. Zo staat er in de stukken dat de elektrische installatie voor 100% wordt vervangen, terwijl elders staat dat schakelkasten behouden blijven. Verzocht wordt om dat te verduidelijken en discrepanties weg te nemen. Veel oorspronkelijke deuren en onderdelen worden hersteld, waaronder de unieke 'Heineken' roldeuren. Verder wordt ervoor gepleit dat bijvoorbeeld het oorspronkelijke 'bazenkantoortje' aan de westzijde gehandhaafd blijft. Ook een hijsconstructie in een pakhuis is een onderdeel dat behouden zou moeten blijven. Gelet op het feit dat het pand heel groot is, zijn veel zaken nog niet uitgekristalliseerd. Er is nu nog een te beperkt overzicht van de onderdelen die behouden blijven.
Tenslotte wordt ¿ vooruitlopend op het definitieve advies ¿ geadviseerd om de werkzaamheden in nauw overleg met de specialisten van MenA en de RCE uit te voeren en bij de uitvoering steeds te werken met proefstukken en proefvakken, ten einde in het werk samen met de adviseurs het optimale resultaat te bepalen.

Adres

Amsterdam Jan van Galenstraat 4

Criteria zoeken

Adviezen zoeken