Commissie Omgevingskwaliteit De Schoonheid van Amsterdam

De meerderheid van de gebouwen in de AUP gebieden zijn woongebouwen in handen van woningcorporaties. Zij spelen een bepalende rol in de wijze waarop de gebouwenvoorraad zal worden aangepakt en verduurzaamd. In een ronde gesprekken blijkt dat de duurzaamheidambities van de corporaties reëel zijn en in samenhang worden gezien met hun kerntaken. Uitgedrukt in energielabel: er wordt vooral ingezet op een labelsprong die haalbaar is bij renovatie in bewoonde staat: label C of B. Soms wordt dit label door het toevoegen van extra ingrediënten (PV panelen en/of vraaggestuurde ventilatie) opgeschroefd naar label A. Opgesomd bestaat de aanpak vaak uit een aantal van de volgende maatregelen:

• vervangen van kozijnen (enkel glas en platte 1^e generatie kunststof) voor nieuwe kozijnen. Veelal door nieuwe houten kozijnen of kunststof verdiept. incl. roosters in kozijnen

• Isoleren aan de buitenzijde, afwerking met ispo of minerale/keramische steenstrips

• Koudebruggen bij vloeren/plafonds plaatselijk wegnemen  (plint of gordijnplank)

• Bij woning trekken van loggias/werkbalkons

• Vernieuwen van hekwerken op balkons en galerijen

• Isoleren dak, aanpassen dakrand

• Vernieuwen installaties, aanbrengen MV (hangt samen met roosters in de gevel). Soms wordt deze vraaggestuurd gemaakt

• Aanbrengen of vernieuwen CV-installaties (gasgestookt) of Stadsverwarmingsinstallatie.

• Isoleren onder begane grondvloer, of tegen plafond bergingen

• Wijzingen/herindelen entrees

• Toepassen PV panelen op dakvlak

Vrijwel al deze ingrepen hebben direct effect op de verschijningsvorm van het gebouw (materialisering, kleurstelling, plasticiteit).

Opvallend is dat de verduurzaming vooral inzet op het verbeteren van de isolatiewaarde van de woningen en daarmee op verbruik tbv verwarming. Waterverbruik, waterberging is veel minder in beeld. 

Het realiseren van Nul op de Meter in bestaande, gestapelde bouw is ingewikkeld. Uit voorbeelden elders in het land is bekend dat dit vraagt om het compleet inpakken van de bestaande gevel, vloer en dak; het vermijden van alle koudebruggen.

Tevens wordt er vaak voor gekozen alle (relatief complexe) installaties in verband met onderhoud en monitoring van buitenaf bereikbaar te maken – een extra claim op het gevelvlak en de uitstraling.

Het grootste probleem van de gestapelde bouw is het oppervlak van het dak. Waar dit in rijtjeswoningen voldoende maat biedt voor de benodigde hoeveelheid PV panelen, is het dakvlak in gestapelde te klein om de appartementen van voldoende energie te voorzien.

In 2016 startte gemeente Amsterdam een subsidieregeling Nul op de meter. Het subsidiebedrag is € 8.000,- per (huur)woning. Hiervoor is één aanvraag ingediend. Het betreft het project Wegener Sleeswijk. Eigenaaris Eigen Haard, architect INBO. Technisch en architectonisch is het plan uitgwerkt. Realisatie stagneert tot nog toe op de vereiste 70% draagvlak bij bewoners. Zij tonen zich sceptisch over de voorgerekende besparingen en huurverhogingen.

Gemeente Amsterdam kijkt naar manieren de subsidieregeling anders op te tuigen. Algehele indruk vanuit duurzaamheid is dat het ambitieniveau van de sociale verhuurders op dit vlak hoger zou kunnen en moeten. Het is de vraag hoe dit effectief te stimuleren.

Overigens is de kennisontwikkeling mbt NOM en verduurzaming door de corporaties binnen de AEFWC wel specifiek geagendeerd.

De verduurzaming van de bestaande voorraad is een opgave die integraal moet worden benaderd. Duurzaamheid hangt samen met sociaal-economische aspecten als bewoning en betaalbaarheid, maar ook met cultuurhistorie, architectuur en stedenbouw en programma.

Corporaties geven aan niet monomaan in te zetten op verduurzaming, maar deze mate te laten bepalen door andere aspecten van vernieuwing. Vanuit hun belang is dat vooral het aanbod van goede en betaalbare huisvesting. Daar zou cultuurhistorie, versterking/behoud architectuur en stedenbouw bij moeten gaan horen. Voor de corporaties staan in de AUP-gebieden de volgende projecten op stapel:

• Deysselbuurt (Rochdale)

• Dobbebuurt (Rochdale)

• Descartesstraat (Ymere)

• Wegener Sleeswijkbuurt (Eigen Haard)

• Aireystrook (Eigen Haard)

• Van Tijenblokken (Stadgenoot)

• Bakemabuurt (Stadgenoot)

• Couperusbuurt (Stadgenoot)

• Aireywoningen Burg. Fockstraat (De Alliantie)

• Westland (De Alliantie)

• Hemsterhuisstraat (De Alliantie)

• Staalmanpleinbuurt (De Alliantie)

• Jacob Geelbuurt (De Alliantie)

• Anton Struikbuurt (De Alliantie)